De Smurfen

Geplaatst op zaterdag 29 augustus 2020 @ 15:03 , 1068 keer bekeken

De Smurfen (Frans: Les Schtroumpfs) zijn stripfiguren bedacht door de Belgische striptekenaar Peyo (pseudoniem van Pierre Culliford) en mee vormgegeven door Yvan Delporte. Ze zien eruit als een soort kleine blauwe dwergen.

Nevenpersonages
De Smurfen werden oorspronkelijk ontworpen als nevenpersonages in een andere stripreeks van Peyo, Johan en Pirrewiet. In 1959 kregen ze hun eigen stripreeks, waarna ze steeds beroemder werden. Later dienden de Smurfen (en Johan en Pirrewiet) als inspiratie voor een (Amerikaanse) tekenfilmreeks zoals we die ook in Nederland kennen.

In 1959 verscheen in Robbedoes het eerste zelfstandige verhaal met de Smurfen in de hoofdrol: De zwarte Smurfen (in de Angelsaksische landen en tekenfilmreeks omgedoopt tot 'De paarse Smurfen'). In Nederland verscheen dit vanaf 1968 in het stripweekblad Sjors.

De Smurfen verschenen in meerdere stripboeken, o.a. in het Johan en Pirrewiet stripalbum De Fluit met Zes Smurfen (1960). Hiervan werd een bioscoopfilm uitgebracht in 1975. Dat was ook het tekenfilm debuut van De Smurfen. Tekenaar Peyo wilde graag een bioscoopfilm van zijn strippersonages en die droom kwam hiermee uit. Op kerstavond 1975 kwam de film in België uit, in 1976 in Nederland en Frankrijk. Dit was een Belgische productie.

NBC en Hanna-Barbera
Tussen 1966 en 1990 reserveerden de toen enige drie Amerikaanse televisiestations (ABC, CBS en NBC) blokken in hun ochtendzendschema exclusief voor kinderen. Na het Europese succes van de Belgische tekenfilm De fluit met zes smurfen kwam de merchandising rond de Smurfen op gang. CEO Fred Silberman van NBC gaf Joseph Barbera de opdracht de rechten op de Smurfen in bezit te krijgen en een tekenfilmserie rond hen te maken. Tekenfilmstudio Hanna-Barbara was toen al heel bekend van o.a. De Flintstones.

Er volgde een overeenkomst tussen Peyo, S.E.P.P. (de licentietak van Peyo's toenmalige uitgever Dupuis), Hanna-Barbera en NBC. Dat was onder een redelijk strenge controle van bedenker en tekenaar Peyo: deze kreeg vetorecht over mogelijke aanpassingen aan zijn creaties. 

Scripts De Smurfen
Diverse scripts voor De Smurfen afleveringen zijn door Peyo tegengehouden omdat hij het niet passend vond bij zijn personages van De Smurfen. Volgens animatieschrijver en producent Allan Burnett - van 1982 tot 1987 medewerker aan de tekenfilms, waarvan de laatste twee jaar als verhaalredacteur - kwam circa de helft van het scenariowerk van Hanna-Barbera niet voorbij Peyo en Delporte.

Een groot deel van de verhaallijnen werd aangeleverd door Hanna Barbera. Ook werden de verhalen van bestaande stripalbums van De Smurfen gebruikt en een 16-tal stripalbums van Johan en Pirrewiet met de De Smurfen. Deze 16 aflveringen waren eigenlijk onderdeel van De Smurfen reeks, echter in veel landen zijn die uitgezonden als aparte Johan en Pirrewiet-reeks met een eigen intro, waaronder in Nederland (1987 door de AVRO). Seizoenen 1 t/m 3 werden door de VARA uitgezonden, vanaf seizoen 4 is dat de RTL Group (o.a. RTL4).

Succes in 1981
Op 12 september 1981 werd de eerste aflevering van De Smurfen uitgezonden op NBC. Die zaterdagochtend haalde het programma 42 procent marktaandeel. Het werd zo het best gewaardeerde kinderprogramma in meer dan acht jaar en het best gewaardeerde op NBC in ongeveer twee decennia. Het marktaandeel lag hoger dan het in die tijd zeer populaire Dallas.

Schrijven van nieuwe verhalen (en nieuwe personages)
In het eerste seizoen werden verhalen uit de stripserie verwerkt, maar op een gegeven moment moest de tekenfilmstudio eigen verhalen beginnen te maken en nieuwe personages invoeren. Een eerste logische stap was het invoeren van Johan en Pirrewiet. Vanaf seizoen 2 kregen zij gastrollen in de serie. Daarna werden ook de verhalen uit de gelijknamige stripreeks bewerkt voor de tekenfilmserie. Internationaal kwamen deze afleveringen als spin-offreeks op de markt.

Onder de tijdsdruk doken de studiowerknemers op zoek naar nieuwe personages ook in telefoongidsen om inspiratie op te doen. Sommige van de nieuwe personages zouden later worden overgenomen in de stripreeks. Van andere personages bepaalde Peyo's team dat ze in de reeks mochten voorkomen, maar niet in een te grote rol. Dit om te vermijden dat de nieuwe personages populairder zouden worden dan de Smurfen zelf. Delporte vreesde in het geval van de elfjes die voorkomen in de reeks dat Hanna-Barbera ze misschien wou gebruiken in een aparte reeks met de Smurfen als opstapje voor deze potentiële spin-off

De Smurfen: 421 verhalen in 272 afleveringen.
Er kwamen uiteindelijk negen seizoenen van De Smurfen. In het negende seizoen werden de Smurfen en de nevenpersonages op een tijdreis gestuurd. Volgens velen een teken dat de reeks over zijn hoogtepunt heen was. De laatste aflevering werd in december 1989 voor het eerst vertoond. Zo verschenen er 272 afleveringen, goed voor 421 korte verhalen. Van de 272 afleveringen zijn er 16 aan Johan en Pirrewiet gewijd. Daarnaast verschenen er ook zeven speciale afleveringen rond een moment in het jaar (zoals Valentijnsdag en de lente). NBC annuleerde De Smurfen in 1990. 

Recente films
In 2011, 2013 en 2017 zijn er bioscoopfilms van De Smurfen uitgebracht. Een vierde film staat gepland voor 2021. Deze films zijn gemaakt met nieuwe computeranimatie technieken, zoals 3D.

Over De Smurfen
Een doorsnee-Smurf is klein en blauw van kleur. Hij draagt een witte broek (met aan de achterkant een uitfloepend staartje) en een Frygische muts, een slappe witte puntmuts. Als lengte wordt "drie appels" genoemd. Dit is echter een letterlijke vertaling van de Franse uitdrukking "haut comme trois pommes", waarmee wordt bedoeld dat iets heel klein is.

In het begin waren de Smurfen tamelijk ongedifferentieerd, maar in de loop van de tijd, waar het verhaal dat nodig maakte, zijn heel wat specifieke Smurfen ontstaan.

Kenmerkend is het taalgebruik van de Smurfen: in hun Smurfentaal worden de meeste zelfstandige naamwoorden en werkwoorden door de woorden smurf en smurfen vervangen. 

Ze wonen officieel met 101 in hun dorp, bestaande uit grote paddenstoelvormige huizen. Het exacte aantal Smurfen ligt echter hoger dan de originele 101 aangezien er in latere verhalen extra Smurfen zijn bijgekomen, onder andere de Smurfin, Sassette, Babysmurf en Wilde Smurf. Het Smurfendorp ligt in een woud van het Onzalige Land, tussen de bergen en de Smurfrivier. Voor mensen is het vrijwel onvindbaar.

Hun leider is de Grote Smurf, die als enige van de Smurfen een rode broek, een rode muts en een witte baard draagt. De Grote Smurf is ook meestal degene die, dankzij zijn wijsheid en toverkunsten, de andere Smurfen uit de problemen redt. In de eerste aflevering van 1981 is Grote Smurf 543 jaar oud, dit zegt Brilsmurf.

Van oorsprong waren er alleen mannelijke Smurfen. Twee bekende vrouwelijke Smurfen, Sassette en Smurfin, werden uit blauwe klei geschapen. Van de derde vrouwelijke Smurf, Omasmurf, is de oorsprong onbekend. In de film Smurfs: The lost village en de daarvan afgeleide stripverhalen kwam er een heel dorp met vrouwelijke Smurfen bij. Babysmurfen worden per ooievaar bezorgd.

De grootste vijand van de Smurfen is de tovenaar Gargamel, die samen met zijn kat Azraël op een plek elders in het bos woont. Gargamel probeert voortdurend de Smurfen te vangen, zodat hij ze kan gebruiken voor zijn eigen magische experimenten. Bovendien wil hij vanwege zijn eerdere nederlagen wraak op ze nemen. Gargamels plannen mislukken uiteindelijk altijd, hoewel hij soms wel een of meer Smurfen tijdelijk te pakken krijgt.

Smurfen zijn verzot op salsaparilla. Gargamel kent de voorkeur van de Smurfen voor deze plant al in het eerste verhaal waarin hij meespeelt. Hij probeert met dit gegeven een Smurf te vangen om zo goud te maken. Salsaparilla is een werkelijk bestaande plant. Het idee kwam van Delporte, die de naam van deze plant iets magisch vond hebben, wat goed in de verhalen paste. In Amerika is het echter een bekende plant om root beer mee te maken. Voor de tekenfilmserie, die voor jonge kinderen was bedoeld, werd de plant dan ook vervangen door de smurfbesplant en eten de Smurfen er de smurfbessen van.

Bronnen: Aangevulde en bewerkte WikiPedia teksten van diverse Wiki pagina's.
Wiki: De Smurfen
Wiki: Hanna Barbera
Wiki: De Smurfen Tekenfilm Reeks
Wiki: Peyo
Wiki: Johan en Pirrewiet